Psikodrama Ne Demek ve Örnekleri

PSİKODRAMA NEDİR?

            Psikodrama, tiyatro ile ilişkilendirilen teknikleri psikoloji ilkeleri ile bir araya getiren doğaçlama/spontan bir psikoterapi yöntemidir. Tiyatro tekniklerini kullansa bile tiyatrodan büyük bir farklılığı vardır, psikodramada oyun sadece bir kez sahnelenir. 1920’lerde J.L. Moreno tarafından geliştirilen psikodramaya Moreno’nun verdiği isim “sosyometri”dir. Bir grup içerisinde olan bireyler psikodrama ile yaşadıkları derin duygusal sorunları yeniden ele alır, sorgular ve doğaçlama/spontan bir biçimde sahneler.

Psikodrama grupları genellikle 15 kişiden oluşmaktadır ancak sayıca fazla veya daha az bireyin yer aldığı psikodrama grupları da bulunmaktadır.Psikodrama ile bireylerin duygusal arınma yaşaması, içgörü sahibi olması amaçlanır. Psikodrama süreci ısınma, oyun, paylaşım ve geribildirim olmak üzere 3 aşamadan oluşur.

Psikodramanın bireylere sağladığı birçok olanak vardır. Birey “dramatik canlandırma” ile geçmişte yaşadığı ve halihazırda devam eden sorunlarının, içsel çatışmalarının, hayata dair beklentilerinin, kaygılarının farkına varır; bunlarla nasıl başa çıkacağını öğrenir ve öğrendiklerini dener. Bunlar dışında psikodramada konu olarak günlük yaşantılar, ikili ilişkiler, hayaller, korkular da ele alınmaktadır.

Psikodrama ile anlatılanların temelindeki gerçek, görünmeyen gerçek ortaya çıkar. Kişi, kendi benliğini keşfeder ve keşfettiğini yaşar. Psikodramada bireylerin aldığı ve sahnelediği birçok rol bulunmaktadır. Bunlar anne, baba, kardeş olabileceği gibi daha çok masallarda, filmlerde bulunan prenses, kral, peri gibi roller de olabilir.

PSİKODRAMA ÜYELERİ NASIL ETKİLİYOR?

Psikodramanın yaptığı ve sağladığı birçok durumdan söz etmek mümkündür. İlk olarak bireyler bir grup desteği görmektedir. Bir grup içerisinde kabul edilmek, bir gruba ait olmak bireyler için iyileştirici bir özelliğe sahiptir. Psikodrama sayesinde, kişi izleyici de olsa “başkahraman” olsa da, hayatını dışarıdan izleme şansı elde etmektedir.

Aynı zamanda birey, psikodrama ile aslında kendinde imkansız olarak gördüğü rollere bürünebilir. Oldukça utangaç bir birey, psikodrama esnasında topluluk önünde konuşma yapan bilgili ve tanınan bir profesör rolüne girebilir ve bu sayede kendi içindeki gücü keşfederek utangaçlığından kurtulabilir. Psikodrama için gerçek hayatın bir provası demek mümkündür.

 

PSİKODRAMA YÖNTEMİ

            Psikodrama yönteminde kullanılan bazı temel teknikler ve belli başlı roller vardır. Bunlar şu şekilde açıklanabilir:

Psikodrama Rolleri:

            Psikodramada belirli roller olduğu için bu terimler kullanılıp, danışan-danışman kavramları kullanılmamaktadır.

• Protagonist:

Protagonist kendi hayatını aktaran “başkahraman”dır. Yani danışanın kendisidir. Bu kişi içgörü kazanmak, duygularını açığa çıkarmak, sorunlarını çözmek isteyen kişidir. Merkezde yer alır. Psikodrama sırasında tek bir protagonist ile çalışılır ve bu kişi oturum başında tüm grubun ortak kararı ile belirlenir.

 

• Yönetmen/Yönetici:

Yönetmen, terapistin kendisidir. Grup üyeleri için güvenli bir ortam hazırlar. Psikodramanın tümünden sorumludur. Yöneticinin rolü model olma, insiyatifli ve yön verici davranma, yorumlamadır. Duruma bağlı olarak yardımcı yöneticiler de psikodrama sürecinde rol oynayabilir.

 

• Yardımcı Egolar:

Protagonistin hayatında bulunan kişiler, duygular yardımcı egolardır. Protagonistin hayatındaki en önemli kişiyi ya da çatışma halinde olduğu kişiyi canlandıran yardımcı ego rolündeki kişiye antogonist adı verilir. Yardımcı egolar, protagonistin anlattıklarından yola çıkarak canlandırdıkları kişiyi anlarlar, onlar gibi davranılar yani role girerler.

 

• Grup

Protagonist başkahramanken, grup izleyici rolündeki üyelerdir. Psikodramadaki her bir geribildirim, grup için farkındalık kazandırıcı niteliktedir. Grup bir psikodrama yaşantı grubudur.

Psikodrama Teknikleri

            Psikodramada temel olarak 3 teknik vardır. Bunlar:

• Eşleme:

Eşleme tekniğinde bunu yapan kişi protagonistin arkasında durmaktadır. Ona ellerini omzuna koyarak temasta bulunur ve empati kurar. Jest ve mimiklerini taklit eder. Protagoniste “eşleşen” kişi, protagonistin duygularını, düşüncelerini, bastırdığı ve dile dökemediği her şeyi “ben dili” yani “ben öznesi” kullanarak ifade eder. Bu teknik sayesinde protagonist içgörü kazanır, farkındalığı artar.

 

• Rol Değiştirme:

Psikodramada oldukça önemli bir tekniktir. Bu teknikte protagonist, diğer karakterlerin (antagonist) rolüne girer, onlarla yer değiştirir. Bu sayede yerine geçtiği kişilerle empati kurabilir. Yer değiştirme sadece kişilerle olmak zorunda değildir, protagonist bir duygunun, bir nesnenin de yerine geçebilir. Eğer yer değiştirme antagonist ile yapılırsa antagonist de protagonistin yerine geçerek onun duygularını yansıtır. İçgörü kazanma ve yüzleştirme açısından oldukça etkilidir.

 

• Ayna:

Bu teknikle protagonist, sahnede canlandırılan her şeyi dışarıdan bir göz olarak izler. Yardımcı ego rolündeki üyelerden biri protagonisti canlandırır, bu sayede kişi kendini dışarıdan izleyerek daha net anlar, farkındalık kazanır.

PSİKODRAMA ve YARATICI DRAMA AYNI ŞEY Mİ?

            Yaratıcı dramada, psikodramada olduğu gibi üyelere roller verilir ve canlandırılır. Ancak bu canlandırmada gerçek hayattan kesitler yoktur. Kurgusal canlandırma yapılır. Bir kurgusal olay oluşturulur ve üyeleri bu olaya kendi hayatlarındaki deneyimler çerçevesinden bakar.